- EXCUBIAE
- EXCUBIAEantiquitus institutae erant incendiis arcendis: Unde Paulus IC. L. 1. ff. de offic. Praefecti vigil. Apud vetustiores, inquit, incendiis arcendis Triumviri praeerant, qui ab eo, quod excubias agebant, Nocturni dicti sunt. Item civitati ab insidiis tutandae. Virg. Aen. l. 9. v. 159.---- vigilum excubiis obsidere portas.cuius rei imago exstat, apud Suet. Aug. c. 23. Hac, nempe, Vartanâ clade, nuntiatâ, Excubias per urbem indixit, ne quis tumultus exsisteret. Vide quoque Artemid. Onirocrit. l. 3. c. 62. et supra ubi deCircuitionibus Equitum, infra in voce Vigil, alibique passim. Postea quod bono civitatis fovendo antiquitus institutum fuerat, in usum suum vertêrunt mali Principes, et satellites suos seu stipatores, quorum ministerio tyrannidem stabilitum ibant, nomine hoc insignire coepêrunt. Idque non modo in Occid. aut Romano Imperio, verum etiam in Orient seu Byzantino Imperio. Unde Η῾μεροβίγλιον, diurnae vigiliae, apud Curopalat. l. de Offic. Constant. p. 85. et recte: Nam vigiliae nocturnae, excubiae diurnae, Isid. Hispal. Etymol. i. 3. c. 3. Sic Aurel. Cassiod. l. 11. ep. 19. Tyrannorum excubiae. Claud. de 4. Honor. Consul. v. 281.Non sic Excubiae, nec circumstantia pila,Quam tutatur amor.Apud Graecos quoque idem factitatum esse, perspicuum est ex Xenoph. Paed. l. 4. qui idem l. 7. Exped. Cyri νυκτοφυλάκων meminit: Ubi Leunclavius nocturnas Excubias, melius Dempst. vigilias vertit etc. Spartani vero trium filiorum patrem ab Excubiarum onere liberabant, vide infra Vir. Pulfabant autem noctu Excubitores isti nolam, cui respondere necesse erat, annotante Hadr. Iunio. vide infra Nola Sorteque ducebantur, Val. Flacc. Argon.Excubiis sortita manus.Urqueve privatorum foribus ianitores, servi ostiarii aut canes appositi, ita Principum vestibula vigiles Excubitoresque insidebant, vide infra Ianua. Propertius ad privatam matronarum custodiam ritum deduxit, l. 4. Eleg. 1. v. 145. Deniqueve in sacris Bonae Deae Excubiae erant, quod Graecorum institutum fuisse notum, auctore rei Anacharside, apud Herod. Melpom. Ab hac mente Valer. Max. l. 1. c. 2. tit. 1. in Iovis O. M. temolo, inquit, eximiâ facie puerum histrionem ad excubias renendas posuisset. Val Flacc. supra laudatus,Linquit et undantes mensas, infectaque pernoxSacra Medon.Cacozeliâ, ut in aliis plurimis, Israelitarum, apud quos et sui Templo Excubitores erant, quibus praeerat Custodiarum Praefectus, Hebr. Gap desc: Hebrew dictus, unus ex praecipuis Sacerdotibus, ut docer Fr. Burmann. Synopsi Theol. Christ. Parte prior. l. IV. c. 8. §. 49. Quemadmodum Excubiis stationariorum,et legionariorum militum, qui palatium tuebantur, praeerat vir summae apud Imp. auctoritatis, praesertim transsato Cpolim Imperio, Cura palatii primo; postea Curopalates appellatus: cui apud antiquos Francos Maior Domus relpondisse videtur, iuxta Thom. Dempst. in Iob. Rosini Antiqq. Rom. l. 1. c. 4. et 8. Nicephorus Comitem Excubitorum signanter vocat in Heraclio. Vide quoque de Primo Mandatore Excubitorum infra in voce Mandator. Ipsum vero locum Palatii, in quo milites Excubitores excubabant, Excubitorium appellatum esse, docemur ab Anastasio in Collectaneis. Ceterum Excubiarum Desertorem gravissime punivit Opilius Macrinus, qui Tribunum; qui excubias deseri passus est, carpento rotali subter adnexum per totum iter vivum atque exanimem traxit, apud Iul. Capitolin. Nec omittendum arcanum Excubiarum symbolu Libertinorum, de quo sic Calvin. Instruct. adv. Libertinos c. 3. sub fin. Nec prius arcanum excubiarum symbolum, ut aiunt, ipsis, quos ad sectam suam adducere volunt, revelant; quam perspiciant ita a se fascinatos, ut facile, quidquid voluerint, persuadeant. Vide de simili more Valentimanorum, apud Tertullian. c eos c. 1. Arianorum, apud Hilarium Pictav. ad Constantinum Aug. l. 1. Aliorum, apud Ioh. Forbes. Instruction. Hist. Theol. l. 1. c. 37 §. 11. etc.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.